www.kriminoloji.com

 

 

 

ÇOCUK SUÇLULUĞUNDA SOSYODEMOGRAFİK ÖZELLİKLER

 

 

 

 

 

 

Arş.Gör. Gülcan GÜLEÇ

Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri ABD.

Yrd.Doç.Dr. Çınar YENİLMEZ

Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri ABD.

Doç.Dr. Yasemin GÜNAY

Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri ABD.

Prof.Dr. Gülten SEBER

Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri ABD.

 

 

 

T.C. Başbakanlık Devlet İstatistikleri Enstitüsü 1998 yılı “Güvenlik Birimine Gelen/Getirilen Çocuk İstatistikleri” çocuk suçluluğunda risk faktörlerinin belirlenmesi ve önleyici çalışmalara ışık tutması amacı ile yorumlanmıştır. Suç türleri şahsa yönelik, mala yönelik, cinsel, devlete karşı-kanunlara uymama şeklinde işlenen suçlar olarak gruplandırılmış, çeşitli değişkenler ile ilişkisi değerlendirilmiştir. Suç isnat edilen çocukların çoğu erkek, 16-18 yaş grubunda olup, en sık işlenen suç hırsızlıktır. Çocukların % 75,2’si ilkokul ve altı eğitim seviyesine sahip, % 92’si kentlerde ikamet etmekte, % 65,3’ü birden çok kişi ile işlemekte ve % 17,6’sında suç tekrarı gözlenmiştir. 

 

 

1.      GİRİŞ

19. yüzyılın başlarından itibaren sanayileşme ile birlikte ortaya çıkan sınıflaşma, çocuk emeğinin iş gücüne katılması, göçler ve geleneksel ailenin oynadığı toplumsal rolün yerini çekirdek ailenin alması ile Birinci ve İkinci Dünya Savaşları sonrasında toplumsal yıkımlar tüm dünyada suça itilen çocuk oranında patlama denilebilecek artışlar ortaya çıkarmıştır (1).

Zihinsel, fiziksel, ruhsal yönden tam bir olgunluğa erimemiş, toplumsal rol ve görevlerini öğrenmekte olan çocuk bu süreç içinde bir dereceye kadar antisosyal impulslar ve düşünceler taşır. Ama bu düşüncelerini her zaman eyleme geçirmez. Ev, okul ve toplum bu dürtülerin sosyal kabul gören aktivitelere dönüşmesine olanak sağlar (2).

Suçlu çocuğun ortaya çıkışında ailenin, çocuk sayısının, ekonomik sorunların, eğitim sisteminin, genetik faktörlerin, zekânın, köyden kente göçün ve evsiz sokakta yaşamanın, bedensel-ruhsal hastalıkların, uyuşturucu ve alkol bağımlığının önemli rolü olduğu belirtilmektedir (3).

Bu çalışmada çocuk suçluğundaki faktörlerin en azından bir kısmı ortaya koyularak önleyici çalışmalara ışık tutmak amaçlanmış ve bunun için konuyu çevreleyen sosyodemografik özellikler araştırılmıştır.

 

2.      YÖNTEM

1995 yılında Devlet Planlama Teşkilatı’nın koordinatörlüğünde, T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, İçişleri Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı yetkilileri ile birlikte “Güvenlik Birimine Gelen Çocuk Gençlerle İlgili İstatistik Formu” hazırlanmıştır.

Bu formun uygulanması 1997 yılından beri coğrafi bölgeleri temsilen örnekleme ile seçilmiş 27 ilde yapılmaktadır. Form güvenlik birimlerine bir veya birden fazla gelen veya getirilen , güvenlik birimi kayıtlarına geçmiş veya geçmemiş, dosyaları Cumhuriyet Başsavcılıklarına intikal ettirilmiş veya ettirilmemiş, 20 yaş altındaki herkes için doldurulmuştur.

T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, “18 yaşını doldurmamış herkes çocuktur” tanımından yola çıkarak 1998 yılına ait 0-18 yaş çocukların formlarının analizini yapmış ve yayınlamıştır (4). Bizim çalışmamızda bu analizlerden elde edilen sonuçlar, Türkiye genelini temsil ettiği kabul edilerek değerlendirilmiştir.

Çocuklara isnat edilen suç türleri “şahsa yönelik suçlar”, “mala yönelik suçlar”, “cinsel suçlar”, “devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde işlenen suçlar” olarak, yaş grupları ise 11 yaş ve altı, 12-15 yaş, 16 yaş ve üzeri gruplar olarak gruplandırılmıştır.

Güvenlik birimine gelen veya getirilen çocuklar, geliş nedeni, cinsiyet, yaş, eğitim durumu, birlikte yaşadığı kişiler, bağımlılık yapıcı madde kullanıp kullanmadıkları, daimi ikametleri, suç türleri, suçun işleniş şekli, suçu işlemede teşvik olup olmadığı ve güvenlik birimine geliş sayıları açısından incelenmiştir.

Suç türlerinin çeşitli değişkenlerle ilişkisi chi-square testi kullanılarak değerlendirilmiştir. İncelenen değişkenlerden, formların alan uygulaması sırasında yetersiz doldurulması nedeniyle eksik olan veriler değerlendirme dışı bırakılmıştır.

 

3.      BULGULAR

1998 yılında güvenlik birimine gelen/getirilen çocukların 34985 (% 87,8)’i erkek, 4843 (% 12,2)’ü kız olup (E/K= 7/1), erkekler en çok suç isnadı sebebiyle (% 70,4) ile, kızlar ise mağduriyet (% 41) sebebi ile gelmiş veya getirilmiştir. Kız çocuklarının % 38’ine suç isnat edilmiştir (Tablo-1).

Çocukların % 60,9’u 16-18 yaşları arasında gelmiş/getirilmiştir (Tablo-2). Kız çocuklarında 11 yaş ve altında güvenlik birimlerine gelme/getirilme oranı erkeklere göre daha fazla iken (% 18,2), 16-18 yaş arasında bu oran erkekler lehinedir (% 62,4).

Suç isnat edilen 26467 çocuktan 984’ünün suç türü kayıtlara “diğer suçlar” olarak geçtiği için, suç türlerinin diğer değişkenler ile ilişkisi incelenirken değerlendirme dışı bırakılmıştır. Güvenlik birimlerine gelen/getirilen çocuklara % 43,7 ile isnat edilen suç grubu mala yönelik suçlar iken, bunu % 34,1 ile şahsa yönelik suçlar, % 16,1 ile devlete yönelik veya kanunlara uymama şeklinde işlenen suçlar, % 6,1 ile cinsel suçlar izlemiştir. En çok isnat edilen suçlar % 35,8 ile hırsızlık, % 30,2 ile yaralama-darp, % 5,6 ile trafik suçlarıdır (Tablo-3).

Kendilerine isnat edilen suçun bilindiği 25483 çocuğun 23767 (% 93,3)’si erkek, 1716 (% 6,7)’sı kızdır (E/K= 13/1). Her iki cinsiyete de en sık mala yönelik suçlar, ikinci sırada şahsa yönelik suçlar isnat edilirken, kız çocukları arasında cinsel suç isnadı erkek çocuklara oranla daha fazladır (Tablo-4).

11 yaş öncesinde ve 12-15 yas arasında isnat olunan suçlar en fazla mala yönelik iken, 16-18 yaş arasında şahsa yönelik olup, 16-18 yaş arasında devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde işlenen suçlar 11 yaş öncesine göre 4 kat artış göstermiştir (Tablo-5).

Suç isnat edilen çocuklar arasında eğitim görenlerin % 21’i halen bir okula devam etmekte, % 10,8’i bir okulu terk etmiş, % 68,2’si bir okuldan mezun olmuş durumdadır. Halen bir okula devam edenlerde en sık şahsa yönelik (% 44,2), okulu terk etmiş veya mezun olmuş olanlarda ise mala yönelik suçlar (% 47-% 46) görülmektedir (Tablo-6).

Çocukların % 75,2’si ilkokul ve altı eğitim seviyesine sahip olup bunlara en sık mala yönelik suçlar isnat edilmekte (% 50,3), % 19,7’si ortaokul mezunu olup en çok şahsa yönelik suçlar isnat edilmekte (% 44), % 5,1’i lise mezunu olup bunlara da en sık şahsa yönelik (% 40) ve devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde işlenen suçlar (% 40) isnat edilmektedir (Tablo-7).

Suç isnat edilen çocukların % 80’i öz anne ve babaları ile yaşamaktadır. Şahsa yönelik suçlar en çok bu grupta görülürken (% 36,3), mala yönelik (% 54) veya cinsel suçlar (% 11) ebeveynden yoksun çocuklarda daha fazla izlenmektedir (Tablo-8).

Çocukların % 10’u bağımlılık yapan madde kullanıyor ve bunlarda mala yönelik kullanmayanlara oranla istatistiksel olarak daha fazladır (p<0,001) (Tablo-9).

Madde kullananlardan 15 yaş ve altındakiler en çok uçucu-çözücü madde kullanırken, 16 yaş ve üzerinde en çok alkol kullanılmaktadır (Tablo-10).

Suç isnat edilen çocukların % 92,1’i kentlerde ikamet etmekte olup, bu grupta en sık mala yönelik suçlar izlenmektedir (% 44) (Tablo-11).

Çocukların % 34,7’si tek başına suç işlerken, bu gruba en sık şahsa yönelik suçlar isnat edilmekte, aynı zamanda devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde işlenen suçlarda en sık tek başına işlenmekte (% 23). Planlamadan birden fazla kişi ile işlenen suçların % 43,9’u ve planlayarak birden fazla kişi ile işlenen suçların % 63,6’sı mala yönelik suçlardır (Tablo-12).

Suç isnat edilen çocukların % 82,5’i daha önce güvenlik birimine gelmemişken, % 17,6’sı daha önce bir ya da birden çok kez gelmiştir ve bunlar tarafından işlenen suçların en büyük grubunu mala yönelik suçlar oluşturmaktadır (Tablo-13).

Suç isnat edilen çocukların % 78,9’unda suçu işlemeye teşvik yok iken, teşvik altından işlenen suçlarda ilk sırayı yine mala yönelik suçlar almaktadır (% 48) (Tablo-14).

 

4.      TARTIŞMA

Çocuk suçluluğu üzerine yapılmış pek çok çalışma sonuçlarında en çok (% 55,7-% 75,3) mala yönelik suçların işlendiği (2, 8, 10, 12), en çok (% 92,8-% 99,2) erkek çocukların suç işlediği (2, 3, 5, 6, 8, 9, 10, 11, 13) ve en çok işlenen suç türünün (% 44,2-% 70,6) hırsızlık (2, 3, 5, 6, 8, 9, 10, 11, 12, 13), en çok suç işlenen yaş grubunun ise 13-15 (1, 2, 5, 10, 12, 16) olduğu bildirilmiştir.

Biz çalışmamızda suç isnat edilen çocukların çoğunun erkek (% 93,3), % 63,2’sinin 16-18 yaş grubunda olduğu, en çok mala yönelik suç isnat edildiğini (% 43,7), en çok isnat edilen suç türünün % 35,8 ile hırsızlık, bunu % 30,2’lik oran ile yaralama-darp, % 5,6 ile trafik suçlarının takip ettiğini bulduk. Yaş grubundaki farklılık sözü edilen çalışmaların farik ve mümeyyizlik tayini için muayeneye getirilen çocukların kayıtlarından yararlanarak yapılması sebebi ile 15 yaşından büyük çocuklara ait bilgilerin olmamasından kaynaklanıyor olabilir. Bu dönemde daha fazla suç isnadının görülmesinde ergenlik döneminin etkisi olduğu düşünülmektedir. Bununla birlikte şiddet suçları her yıl önceki yıllara göre artış göstermekte ve gelişmiş ülkelerde önde gelen sorunlardan birisi olarak kabul edilmektedir (3).

Suç işleyen erkeklerin kız çocuklardan daha fazla olmasını aile denetim ve disiplininin kız çocuk üzerinde daha yoğun olduğu, erkek çocukların aile dışı ilişkisinin kız çocuklardan daha fazla olduğu, kız çocukların daha fazla korunduğu şeklinde yorumlayanlar olduğu (10) gibi, nedeninin toplumumuzda kadının ortalama eğitim durumu ve iş gücüne katılım oranı göz önüne alındığında kız çocuklarına yönelik koruma çabalarından ziyade kadının toplumsal yaşamdan alıkonulması, yaşam sınırlandırılmasında yattığını söyleyenler vardır (3). Kız çocuklarında erkek çocuklarına oranla daha fazla cinsel suç isnadının olmasında, kızların 18 yaşından önce evlilik amacı ile evden kaçıp, dini nikah veya nikahsız birliktelik yaşamasının neden olduğu düşünülmüştür.

Suç işleniş şekline bakıldığında, çocukların % 34,7’sinin tek başına suç işlediği saptanmıştır. Bu sonuç Dülger ve arkadaşları (8), Hancı ve arkadaşları (13), Çoltu ve arkadaşları (2)’nın oranlarından fazla, Akalın (17) ve Karagöz (5)’ün bildirdiği sonuçlarla benzerlik göstermiştir. Akran grubu çocuk üzerinde etkisi ve gücü en fazla olan gruptur. Çocuk büyüdükçe akran grubunun etkisi de büyür. Ergenlik çağına doğru doruğa çıkar. Çocuğun bireyler arası ilişkiler açısından gerçekler ile yüz yüze geldiği bir ortamdır. Bazı davranışları burada kazanır. Akran grubunun suçluluk eğilimi, risk faktörleri içeren özellikler göstermesi çocuğun bu davranışlara itilmesini doğurabilir (17).

Suç isnat edilen çocukların % 21,8’i planlayarak birden fazla kişiyle suç işlemekte ve bunların işlediği suçların büyük bölümü (% 63,6) mala yönelik suçlardır (13-17). Çeteleşme önemle değerlendirilmesi gereken bir konudur.

Suç isnat edilen çocukların % 92,1’inin kentlerde ikamet etmekte olup, bunlar arasında da mala yönelik suçların daha fazla olması (17, 2, 10), şehirleşme ile birlikte artan yaşam güçlükleri ve işsizlik nedeni ile mala yönelik suçların arttığını, küçük yerleşim yerlerinde ise polisin daha az etkili olmasına rağmen daha az suç oranına rastlanmakta olduğunu göstermektedir (18).

Çalışmamızda suç isnat edilen çocukların % 82,5’i ilk kez güvenlik birimine gelir/getirilirken, % 17,6’sı birden çok kez gelmiş/getirilmiştir. Suç tekrarının olduğu gruplarda daha çok mala yönelik suçların görülmesi başka çalışmalar tarafından da desteklenmektedir (5, 6, 7).

Çalışmamızdaki çocukların % 10’u bağımlılık yapıcı madde kullanıyordu ve bu grupta beklenildiği gibi mala yönelik suçlar (% 49), kullanmayan gruba göre (% 43,1) daha yüksekti. Bu da bağımlılık yapan madde kullanan ve kullanmayan çocuklar arasında suç cinslerinin dağılımını istatistiksel olarak anlamlı bulmayan bir çalışma ile çelişiyordu (14).

Suç isnat edilen çocukların birlikte yaşadıkları kişilere baktığımızda % 80’inin öz anne ve babası ile yaşadığını gördük. Bu % 72,8’lik oran veren bir başka çalışma tarafından desteklenmektedir (9).

Çocukların % 8,8’i ebeveynden yoksundu. Anne-baba yoksunluğu çocuğun duygusal gelişimini etkiler (15). Aile ortamından uzak kalmak, çocuk ve suç arasında direk olarak ilişki kurulmasına yeterli olmamakta hatta “parçalanmış” ve “eksik” aile özelliklerinin çocuk suçluluğu ile ilişkisi araştırmacılar tarafından tartışmalı kabul edilmektedir. Bu konuda önemli olan aile ortamından uzaklaşan çocuğun kötü sosyalleşme modelleri ile karşılaşacağı ortamda bulunup bulunmadığıdır (16).

Aile bireylerinin ve çocuğun eğitimin yeterli olmaması, ailede örnek bireylerin olmaması, suçlu örnek birey olması, çocuk suçluluğu oranlarını arttıran etkenlerdir (15, 19).

Ebeveyn ve çocuk arasında suçluluk bakımından en önemli ilişkinin, çocuğa uygulanan şekil ve derecesi olduğu konusunda kriminologlar fikir birliğimdedir (16).

Çocukların eğitim durumuna baktığımızda % 75,2’sinin ilkokul ve altı eğitim düzeyine sahip olduklarını gördük. Bu da suçlu çocukların eğitim düzeyini inceleyen çeşitli çalışmalarla uyumluydu (3, 7, 9, 15). Eğitim gören çocukların ise % 21’i halen bir okula giderken, % 79’unun (10,8 terk, % 68,2 mezun) okul ile ilişkisi kesikti. Okul, çocuğun ilk sosyal deneyimlerini elde ettiği yerdir. Suç işlemiş çocuklar ailenin eksikliğini giderecek, denetleyici ve toplumsallaşmalarını sağlayacak okul olanaklarından yeterince yararlanamamışlardır. Çocuğun eğitim düzeyinin düşük olmasının yanında suç işlediği esnada genellikle okulla ilişkisinin kesik olduğu görülmektedir (18). Dikkat çekici bir nokta da ilkokul ve altı eğitim düzeyine sahip çocuklarda mala yönelik suçlar fazla görülürken (% 50,3), ortaokul mezunlarında şahsa yönelik suçların fazla görülmesi (% 44) ve lise mezunlarında şahsa yönelik suçlar tekrar azalırken (% 40), devlete karşı ve kanunlara uymama tarzında işlenen suçların ciddi artış göstermesi (% 40) ve eğitim ile mala yönelik suçlarda azalma görülmesidir.

Çalışmamızın sınırlılığı eldeki hazır verilere dayalı olmasıdır. Bununla birlikte verilerimiz Türkiye genelini yansıtmaktadır. Bu sonuçların daha anlamlı olması için suçlu olmayan çocukların da dahil olduğu istatistikler ile karşılaştırılması çocukları suçtan uzak tutmak için alınabilecek önlemlerin belirlenmesinde daha aydınlatıcı olacaktır. 

 

Tablo-1 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocukların geliş nedeni ve cinsiyetlerine göre dağılımı.

GELİŞ NEDENİ

ERKEK

KIZ

TOPLAM

n

%

n

%

n

%*

Suç isnadı

24613

70,4

1854

38,0

26467

66,5

Mağduriyet

3338

9,5

1990

41,0

5328

13,4

Terk-buluntu-kayıp

79

0,2

92

2,0

171

0,4

Evden kaçma

389

1,1

377

8,0

766

1,9

Durumu şüpheli

5763

16,5

347

7,0

6110

15,3

Diğer

803

2,3

183

4,0

986

2,5

TOPLAM          n

34985

100,0

4843

100,0

39838

100,0

%**

87,8

12,2

100,0

p<0,001

* sütün %, ** satır %

 

 

Tablo-2 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocukların cinsiyet ve yaş gruplarına göre dağılımı.

YAŞ GRUBU

ERKEK

KIZ

TOPLAM

n

%

n

%

n

%*

≤ 11

1983

6,1

820

18,2

2803

7,6

12-15

10235

31,5

1456

32,3

11691

31,5

16-18

20319

62,4

2230

49,5

22549

60,9

TOPLAM               n

32537

100,0

4506

100,0

37043

100,0

%**

87,8

12,2

100,0

p≤0,001

Yaş grubu bilinmeyenler değerlendirme dışı bırakılmıştır.

* sütün %, ** satır %

 

 

Tablo-3 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocuklara isnat edilen suç türleri.

A) MALA YÖNELİK SUÇLAR

n

%

1- hırsızlık

9115

35,8

2- gasp

439

1,7

3- dolandırıcılık

115

0,5

4- yankesicilik

682

2,7

5- rüşvet, irtikap, sahtecilik

153

0,6

6- meskene saldırı

110

0,4

7- ızrar

510

2,0

TOPLAM

11124

43,7

B) ŞAHSA YÖNELİK SUÇLAR

 

 

1- adam öldürme

334

1,3

2- yaralama-darp

7707

30,2

3- sövme-hakaret

47

0,2

4- tehdit

237

0,9

5- intihara teşebbüs

359

1,5

TOPLAM

8684

34,1

C) DEVLETE KARŞI VE KANUNLARA UYMAMA ŞEKLİNDE İŞLENEN SUÇLAR

 

 

1- devlet memurlarına hakaret ve darp

187

0,7

2- kumar

102

0,4

3- terör suçları

561

2,2

4- kanunsuz toplantı ve gösteri yürüyüşü yapmak

344

1,4

5- kaçakçılık

55

0,2

6- uyuşturucu kullanmak, satmak, satın almak

160

0,6

7- trafik suçları

1414

5,6

8- T.C.K’nın 526 numaralı maddesine muhalefet**

420

1,6

9- 6136 S.K’na muhalefet***

862

3,4

TOPLAM

4105

16,1

D) CİNSEL SUÇLAR

 

 

1- kız, kadın, erkek kaçırma

665

2,6

2- ırza geçme, sarkıntılık

430

1,7

3- zina

17

0,01

4- fuhuş

280

1,1

5- fiili livata

178

0,7

TOPLAM

1570

6,1

GENEL TOPLAM

25483

100,0

* Suç türleri bilinmeyenler değerlendirme dışı bırakılmıştır.

** Yetkili makamların emrine itaatsizlik.

*** Ateşli silah, bıçaklar ve diğer aletler ile ilgili kanun.

 

 

Tablo-4 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocukların cinsiyetlerine göre isnat edilen suç türünün dağılımı.

İSNAT EDİLEN SUÇ TÜRÜ

ERKEK

KIZ

TOPLAM

n

%

n

%

n

%*

Şahsa yönelik suçlar

8175

34,4

509

30,0

8684

34,1

Cinsel suçlar

1274

5,4

296

17,0

1570

6,1

Mala yönelik suçlar

10475

44,1

649

38,0

11124

43,7

Devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde işlenen suçlar

3848

16,2

262

15,0

4105

16,1

TOPLAM                                  n

23767

100,0

1716

100,0

25483

100,0

%**

93,3

6,7

100,0

p≤0,001

* sütün %, ** satır %

 

 

Tablo-5 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocukların yaş gruplarına göre isnat edilen suç türünün dağılımı.

İSNAT EDİLEN SUÇ TÜRÜ

≤ 11 YAŞ

12-15 YAŞ

16-18 YAŞ

TOPLAM

n

%

n

%

n

%

n

%*

Şahsa yönelik suçlar

200

24,0

2355

29,9

5484

37,0

8039

34,0

Cinsel suçlar

25

3,0

348

4,4

1074

7,0

1447

6,1

Mala yönelik suçlar

569

68,0

4426

56,2

5353

36,0

10348

43,7

Devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde işlenen suçlar

44

5,0

747

9,5

3054

20,0

3845

16,2

TOPLAM                                  n

838

100,0

7876

100,0

14965

100,0

23679

100,0

%**

3,5

33,3

63,2

100,0

p≤0,001

Yaş grubu bilinmeyenler değerlendirme dışı bırakılmıştır.

* sütün %, ** satır %

 

 

Tablo-6 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocuklardan eğitim görenlerin okul durumlarına göre isnat edilen suç türünün dağılımı.

İSNAT EDİLEN SUÇ TÜRÜ

Halen bir okula devam edenler

Terk

Mezun

TOPLAM

n

%

n

%

n

%

n

%*

Şahsa yönelik suçlar

1987

44,2

678

30,0

4173

29,0

6838

31,9

Cinsel suçlar

224

5,0

163

7,0

1065

7,0

1492

6,9

Mala yönelik suçlar

1461

32,5

1101

47,0

6757

46,0

9319

43,5

Devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde işlenen suçlar

825

18,3

377

16,0

2612

18,0

3814

17,8

TOPLAM                                  n

4497

100,0

2319

100,0

14607

100,0

21423

100,0

%**

21,0

10,8

68,2

100,0

p≤0,001

Okul durumu bilinmeyenler değerlendirme dışı bırakılmıştır.

* sütün %, ** satır %

 

 

Tablo-7 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocukların eğitim durumuna göre isnat edilen suç türünün dağılımı.

İSNAT EDİLEN SUÇ TÜRÜ

İLKOKUL VE ALTI

ORTAOKUL MEZUNU

LİSE MEZUNU

TOPLAM

n

%

n

%

n

%

n

%*

Şahsa yönelik suçlar

5875

31,1

2171

44,0

507

40,0

8553

34,0

Cinsel suçlar

1129

5,9

335

7,0

87

7,0

1551

6,2

Mala yönelik suçlar

9510

50,3

1329

27,0

169

13,0

11008

43,7

Devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde işlenen suçlar

2399

12,7

1126

23,0

515

40,0

4040

16,1

TOPLAM                                  n

18913

100,0

4961

100,0

1278

100,0

25152

100,0

%**

75,2

19,7

5,1

100,0

p≤0,001

Eğitim durumu bilinmeyenler değerlendirme dışı bırakılmıştır.

* sütün %, ** satır %

 

 

Tablo-8 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocukların birlikte yaşadığı kişilere göre isnat edilen suç türünün dağılımı.

İSNAT EDİLEN SUÇ TÜRÜ

Öz anne-baba

Ebeveynlerden biri üvey

Ebeveynlerden biri yok

Ebeveynlerden yoksun

TOPLAM

n

%

n

%

n

%

n

%

n

%*

Şahsa yönelik suçlar

7296

36,3

18

28,0

700

32,3

409

19,0

8988

34,2

Cinsel suçlar

1114

5,5

39

6,0

158

7,3

244

11,0

1555

6,1

Mala yönelik suçlar

8473

42,1

352

53,0

953

44,0

1196

54,0

10974

43,7

Devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde işlenen suçlar

3226

16,0

85

13,0

354

16,4

355

16,0

4020

16,0

TOPLAM                                  n

20109

100,0

659

100,0

2165

100,0

2204

100,0

25173

100,0

%**

80,0

2,6

8,6

8,8

100,0

p≤0,001

Birlikte yaşadığı yer ve kişiler bilinmeyenler değerlendirme dışı bırakılmıştır.

* sütün %, ** satır %

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tablo-9 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocukların bağımlılık yapıcı madde kullanıp kullanmamalarına göre isnat edilen suç türünün dağılımı.

İSNAT EDİLEN SUÇ TÜRÜ

Madde kullanmıyor

Madde kullanıyor

TOPLAM

n

%

n

%

n

%*

Şahsa yönelik suçlar

7896

34,4

788

31,0

8684

34,1

Cinsel suçlar

1417

6,2

153

6,0

1570

6,1

Mala yönelik suçlar

9889

43,1

1235

49,0

11124

43,7

Devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde işlenen suçlar

3741

16,3

364

14,0

4105

16,1

TOPLAM                                  n

22943

100,0

2540

100,0

25482

100,0

%**

90,0

10,0

100,0

p≤0,001

* sütün %, ** satır %

 

 

Tablo-10 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocuklarda bağımlılık yapıcı madde kullananların yaş grubuna göre kullandıkları madde türü.

İSNAT EDİLEN SUÇ TÜRÜ

≤ 11 YAŞ

12-15 YAŞ

16-18 YAŞ

TOPLAM

n

%

n

%

n

%

n

%*

Uçucu-çözücü madde

20

64,5

252

46,1

220

14,0

492

23,5

Hap

5

16,1

11

2,0

31

2,0

47

2,2

Alkol

5

16,1

201

36,7

1033

68,0

1239

59,1

Esrar

0

0,0

19

3,5

86

6,0

105

5,0

≥2 madde

1

3,2

64

11,7

150

10,0

215

10,2

TOPLAM                    n

31

100,0

547

100,0

1520

100,0

2098

100,0

%**

1,5

26,1

72,4

100,0

p≤0,001

Yaş grubu veya kullandığı madde türü bilinmeyenler değerlendirme dışı bırakıldı.

* sütün %, ** satır %

 

 

Tablo-11 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocukların daimi ikametine göre isnat edilen suç türünün dağılımı.

İSNAT EDİLEN SUÇ TÜRÜ

KIR

KENT

TOPLAM

n

%

n

%

n

%*

Şahsa yönelik suçlar

747

37,0

7937

34,0

8684

34,1

Cinsel suçlar

177

9,0

1393

6,0

1570

6,1

Mala yönelik suçlar

750

37,0

10374

44,0

11124

43,7

Devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde işlenen suçlar

348

17,0

3757

16,0

4105

16,1

TOPLAM                                  n

2022

100,0

23461

100,0

25483

100,0

%**

7,9

92,1

100,0

p≤0,001

* sütün %, ** satır %

 

 

Tablo-12 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocukların suçun işleniş şekline göre isnat edilen suç türünün dağılımı.

İSNAT EDİLEN SUÇ TÜRÜ

Tek başına

Planlamadan birden fazla kişi ile

Planlayarak birden fazla kişi ile

TOPLAM

n

%

n

%

n

%

n

%*

Şahsa yönelik suçlar

3412

39,0

4505

40,6

767

13,8

3684

34,1

Cinsel suçlar

661

7,0

591

5,3

318

5,7

1570

6,1

Mala yönelik suçlar

2722

31,0

4874

43,9

3528

63,6

11124

43,7

Devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde işlenen suçlar

2048

23,0

1124

10,1

933

16,8

4105

16,1

TOPLAM                                  n

8843

100,0

11094

100,0

5546

100,0

25483

100,0

%**

34,7

43,5

21,8

100,0

p≤0,001

* sütün %, ** satır %

 

 

Tablo-13 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocukların daha önce geliş sayısına göre isnat edilen suç türünün dağılımı.

İSNAT EDİLEN SUÇ TÜRÜ

GELMEDİ

BİR KEZ

BİRDEN ÇOK KEZ

TOPLAM

n

%

n

%

n

%

n

%*

Şahsa yönelik suçlar

7590

36,0

401

31,0

693

22,0

8684

34,1

Cinsel suçlar

1392

7,0

75

6,0

103

3,0

1570

6,1

Mala yönelik suçlar

8266

39,0

651

50,0

2207

69,0

11124

43,7

Devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde işlenen suçlar

3768

18,0

162

13,0

175

6,0

4105

16,1

TOPLAM                                  n

21016

100,0

1289

100,0

3178

100,0

25483

100,0

%**

82,5

5,1

12,5

100,0

p≤0,001

* sütün %, ** satır %

 

 

Tablo-14 Güvenlik birimine gelen/getirilen çocukların suçu işlemede teşvik olup olmadığına göre isnat edilen suç türünün dağılımı.

İSNAT EDİLEN SUÇ TÜRÜ

TEŞVİK VAR

TEŞVİK YOK

TOPLAM

n

%

n

%

n

%*

Şahsa yönelik suçlar

1361

25,0

7323

36,0

8684

34,1

Cinsel suçlar

368

7,0

1202

6,0

1570

6,1

Mala yönelik suçlar

2580

48,0

8544

43,0

11124

43,7

Devlete karşı ve kanunlara uymama şeklinde işlenen suçlar

1080

20,0

3025

15,0

4105

16,1

TOPLAM                                  n

5389

100,0

20094

100,0

25483

100,0

%**

21,1

78,9

100,0

p≤0,001

* sütün %, ** satır %

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

KAYNAKÇA:

Akalın N. (2000). “Çocuk Suçluluğu ve Aile”. Çocuk Forumu Dergisi, 3(3), 1-17

Akalın N. (2000). “Çocuk Suçluluğu ve Akran Grubu”. Çocuk Forumu Dergisi, 3(2), 10-15

Çoltu A., Hancı İ.H., Ege B., Demircan S. (1993). “1988-1992 Yılları Arasında Bursa’da Farik-i Mümeyyizlik Muayenesine Gönderilen Çocukların Demografik Özellikleri”. Poster Bildiri. 7. Ulusal Adli Tıp Günleri. Antalya.

Dülger H.E., Hancı İ.H., Ertürk S., Coşkunol H. (1992). “1988-1991 Yılları Arasında Suç İşledikleri İddiasıyla Elazığ’da Farik-i Mümeyyizlik Muayenesine Gönderilen Çocukların Demografik Özellikleri” Adli Tıp Dergisi 8, 131-136.

Hancı İ.H. (1993). “Çocuk Suçluğu: Aile ve Eğitim Etkisi”. 7. Ulusal Adli Tıp Günleri: Antalya.

Hancı İ.H. (1995). “Çocuk Hakları ve Sözleşmesine Uygun Olarak Çocuk Suçluluğu İle İlgili İç Mevzuatımızda Yapılması Gereken Düzenlemeler”. Adli Tıp Dergisi 11, 93-103.

Hancı İ.H., Aktaş E.Ö., KeleşH., Yavuz İ.C., Ertürk S., Demirçin S. (1994). “İzmir Çocuk Mahkemesi’nde Davaları Sonuçlanan Çocukların Demografik Özellikleri: 1991-1993”. Adli Tıp Dergisi 10, 29-35.

Hancı İ.H., Ege B. (1993). “İzmir’de Suç İşleyen Çocukların Demografik Özellikleri”. Adli Tıp Dergisi 9, 3-9.

Hancı İ.H., Ege B., Ertürk S. (1991). “Adli Tıp’a Farik-i Mümeyyizlik İçin Gönderilen Çocukların Demografik Özellikleri”. Adli Tıp Dergisi 7, 103-109.

Hapçıoğlu B., Aysan M.K., Güray Ö. (1995). “Çocuk Suçları ve Çevre”. Adli Tıp Dergisi 11.

Karagöz Y.M., Atılgan M. (1994, Kasım). “Antalya’da 1987-1993 Yıllarında Farik-i Mümeyyizlik Muayenesi Yapılan 1408 Olgunun Retrospektif Değerlendirilmesi” 1. Ulusal Adli Tıp Kongresi: İstanbul.

Karagöz Y.M. (1995). “Antalya’da Çocuk Suçluluğu: 225 Olguluk Bir Anket Çalışması”. Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 155-160.

Karagöz Y.M., Karagöz S. (1995, Ekim). “Çocuk Suçluluğu ve Ailenin Sosyoekonomik Kültürel Düzeyi: Bir Anket Çalışması”. 8. Adli Tıp Günleri Kongresi: Antalya.

Polat O. (2000). “Suça İtilen Çocuklar”. Çocuk Forumu Dergisi, 3(2), 1-9.

Savran B., Çekin N., Özdemir M.H., Şen F. (1995, Ekim). “Adana’da 1994 Yılında Farik-i Mümeyyizlik Muayeneleri Yapılan Olgunun Değerlendirilmesi”. 8. Adli Tıp Günleri Kongresi: Antalya.

T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Güvenlik Birimine Gelen/Getirilen Çocuk İstatistikleri (seçilmiş 27 il) 1998.

Tıraşçı Y., Göen S. (1995, Ekim). “1985-1994 Yılları Arasında Diyarbakır’da Yargıya İntikal Eden Çocukların İşledikleri Suçların Sıklığı ve Demografik Özellikleri”. 8. Adli Tıp Günleri Kongresi: Antalya.

Tokdemir M., Küçüker H., Dülger H.E., Açık Y. (2000, Mayıs). “ Madde Bağımlı Hükümlü Çocuklar İle Bağımlı Olmayan Hükümlü Çocukların Suç ve Sosyodemografik Özelliklerinin Karşılaştırılması”. 14. Adli Bilimler Kongresi: İstanbul.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

NOTLAR:

NOT-1: Bu yazı I. Ulusal Çocuk ve Suç: Nedenler ve Önleme Çalışmaları Sempozyumu’ndan (29-30 Mart 2001) alınmış olup bu ve benzeri konularda daha fazla bilgi edinmek için ilgili sempozyumun kitabına başvurmanızı tavsiye ederiz. Amacımız suç konusunda çıkan kitaplardan, dergilerden, yazılardan sizleri haberdar etmek; bilgi evrenine ve Türk kriminolojisine (suç bilimine) katkıda bulunmak, topluma faydalı olmaktır.

 

 

 

NOT-2: Bu yazının yayınlanmasına verdikleri izin ve kriminolojiye yaptıkları bu katkı dolayısıyla Türkiye Çocuklara Yeniden Özgürlük Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı sayın Nevin Özgün’e çok teşekkür ederiz. Vakfa, www.tcyov.org adresinden ulaşabilirsiniz.

 

 

 

© www.kriminoloji.com 2002

Sitemize www.kriminoloji.com, hukukcu.net, hukukcu.org veya turkhukuk.net, turkhukuk.org adreslerinden ulaşabilirsiniz.

 

 

Ana sayfa